Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kętrzynie

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 kwietnia 2025 r.

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia Izabela Maruchacz

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 1 kwietnia 2025 r. w K.

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko D. P.

o zapłatę

powództwo oddala.

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. wniósł pozew o zapłatę przeciwko D. P. wnosząc o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i orzeczenie, że pozwany winien zapłacić powodowi kwotę 6 156,65 zł z umownymi odsetkami za opóźnienie równymi odsetkom maksymalnym za opóźnienie od dnia 06.12.2023 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu według norm przepisanych, w tym kosztami zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

W uzasadnieniu żądania wskazano, iż pozwany zawarł ze stroną powodową umowę pożyczki gotówkowej nr (...) zgodnie z postanowieniami regulaminu świadczenia usług drogą elektroniczną. Tożsamość pozwanego oraz wola zawarcia umowy została potwierdzona poprzez rejestrację pozwanego na internetowej platformie usług powoda („strefa klienta”). Zawarcie umowy nastąpiło poprzez zalogowanie się pozwanego do Strefy Klienta, zaakceptowanie oferty powoda, dokonanie potwierdzenia biometrycznego autentyczności tożsamości pozwanego oraz wpisanie przez pozwanego kodu autoryzacyjnego otrzymanego od powoda za pomocą wiadomości tekstowej sms. Zgodnie z regulaminem świadczenia usług drogą elektroniczną.

Zgodnie z zawartą umową całkowita kwota do zapłaty wynosiła 14 522 zł i miała zostać spłacona w 36 ratach po 412 zł. każda z nich. Suma wszystkich środków pieniężnych które powód udostępnił pozwanemu w wykonaniu umowy pożyczki wyniosła 5 500 zł. Natomiast całkowity koszt pożyczki wyniósł 9 022,00 zł. Na dochodzoną pozwem kwotę składa się: suma pozostałych do zapłaty rat pożyczki oraz należne maksymalne odsetki za opóźnienie.

Ze względu na brak spłat pożyczki powód wystosował wezwanie do zapłaty zaległości w terminie 7 dni a następnie pismem z dnia 5 listopada 2023 roku wypowiedział łączącą strony umowę pożyczki. Do dnia wypowiedzenia pozwany wpłacił kwotę 3 708,00 zł. zaś po jej wypowiedzeniu dodatkowo 4 768,00 zł. (pozew wraz z załącznikami – k. 3-14)

Pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew i nie zajął stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26 października 2022 roku roku powód (...) S.A. z siedzibą w W. (pożyczkodawca) oraz pozwany D. P. (pożyczkobiorca) zawarli umowę pożyczki gotówkowej nr (...). Zgodnie z zawartą umową całkowita kwota do zapłaty wynosiła 14 522 zł i miała zostać spłacona w 36 ratach po 412 zł. każda z nich. Suma wszystkich środków pieniężnych które powód udostępnił pozwanemu w wykonaniu umowy pożyczki wyniosła 5 500 zł. Natomiast całkowity koszt pożyczki wyniósł 9 022,00 zł. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania wyniosła 120,21 %. Zgodnie z zapisem 1.4 umowy, pożyczkobiorca w związku z udzieleniem pożyczki został zobowiązany do poniesienia następujących opłat: opłaty przygotowawczej w wysokości 150 zł, prowizji w wysokości 5350 zł. Spłata pożyczki została rozłożona na 36 miesięcznych rat w kwotach po 412 zł. Zgodnie z punktem 1.5 c umowy całkowity koszt pożyczki wyniósł 14 832,00 zł.

(umowa pożyczki – k. 4-5, harmonogram – k. 6, formularz informacyjny – k. 78, regulamin- k. 9-10, potwierdzenie zawarcia umowy – k. 11, potwierdzenie wykonania operacji – k. 12).

W związku z zaleganiem w spłacie wymaganych rat, powód pismem z 6 listopada 2023 roku powód wypowiedział umowę pożyczki (wypowiedzenie – k. 15)

Pozwany do dnia wypowiedzenia pozwany wpłacił kwotę 3 708,00 zł. zaś po jej wypowiedzeniu dodatkowo 4 768,00 zł. Łącznie dokonał wpłat na kwotę 8 476,00 zł.

(bezsporne, wykaz operacji – k13)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów przedłożonych przez powoda, które nie były kwestionowane przez pozwanego oraz które nie budziły też zastrzeżeń Sądu co do ich wiarygodności.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód domagał się zasądzenia od pozwanej kwotę 6 156,65 zł z umownymi odsetkami za opóźnienie równymi odsetkom maksymalnym za opóźnienie od dnia 06.12.2023 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu według norm przepisanych, w tym kosztami zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

Dochodzona pozwem należność wynikała z umowy pożyczki gotówkowej nr (...) z dnia 26.10.2022 roku.

W niniejszej sprawie pozwany nie negowała istnienia stosunku podstawowego - umowy. W ocenie Sądu wobec przedstawienia przez powoda podpisanych przez pozwanego: umowy pożyczki gotówkowej z załącznikami, fakt zawarcia umowy pożyczki wskazanej w pozwie nie budził wątpliwości.

Natomiast istotne w niniejszej sprawie jest istnienie – w ocenie Sądu - w umowie pożyczki zawartej przez powodową spółkę klauzul abuzywnych, jak też obowiązek Sądu meriti do zbadania z urzędu, czy postanowienia stosowane w umowach zawieranych z konsumentami nie stanowią nieuczciwych warunków umownych tak, by nie mogły one wywołać wiążącego skutku wobec konsumenta.

Wskazać należy, iż sąd krajowy jest zobowiązany do zbadania z urzędu, czy dane warunki umowy wchodzące w zakres stosowania dyrektywy (...)z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich mają nieuczciwy charakter, a także do tego, aby dokonawszy takiego badania, zniwelować brak równowagi między konsumentem a przedsiębiorcą, o ile sąd ów posiada niezbędne ku temu informacje dotyczące stanu prawnego i faktycznego (podobnie wyroki: z dnia 21 kwietnia 2016 r. , R. i R., C-377/14, EU:C:2016:283, pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo, z dnia 21 grudnia 2016 r. 2016 r. ., G.N. i in. , C-154/15, C- 307/15 i C – 308/15, EU : C:2016:980, pkt 58.)

Ma to istotne znaczenie w kontekście wyroku (...) z dnia 13 września 2018 r. w sprawie C 176- 17 (…) S.A. w B przeciwko M.W.

Z uwagi na powyższe, Sąd dokonał analizy postanowień zawartej pomiędzy stronami umowy pożyczki pod kątem zaistnienia ewentualnych klauzul abuzywnych, o których mowa w art. 385 ¹ § 1 kc,
a zgodnie z którym postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Art. 385 ¹ i nast. k.c. regulują materię niedozwolonych postanowień umownych, nazywanych także klauzulami abuzywnymi.

W niniejszej sprawie powód wykazał istnienie stosunku podstawowego - zawarcie przez pozwanego z powodem umowy pożyczki wskazanej w pozwie. Wykonanie tej umowy nie było przez pozwanego kwestionowane. Jednakże w ocenie Sądu w łączącej strony umowie zostały zawarte przez powodową spółkę klauzule abuzywne.

Umowa pożyczki łącząca strony, została zawarta w dniu 26.10.2022 r. na okres 36 miesięcy. Całkowita kwota pożyczki wynosiła 5 500 zł, całkowita kwota do zapłaty przez pozwanego jako pożyczkobiorcę wynosiła 14 832 zł. Na podstawie umowy pozwany był zobowiązana do poniesienia kosztów opłaty przygotowawczej – 150 zł oraz prowizji – 5 350 zł. Całkowity koszt pożyczki wyniósł 9 332 zł.

Powód wykazał, iż wierzytelność wynikająca z w/w umowy pożyczki stała się w całości wymagalna w dniu 6 grudnia 2021 r. na skutek wypowiedzenia umowy pożyczki .

Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Stosownie do treści art. 385 ¹ § 2 kc jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. § 3 cytowanego przepisu stanowi natomiast, iż nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, iż pozwana miała przymiot konsumenta. Odnosząc się do pojęcia „główne świadczenia stron” wskazać należy, iż pojęcie to należy rozumieć wąsko i odnieść do essentialia negotii umowy, a więc takich jej elementów konstrukcyjnych, bez których uzgodnienia nie doszłoby do zawarcia umowy pożyczki. Chodzi więc o klauzule regulujące świadczenia typowe dla danego stosunku prawnego, stanowiące te jego elementy, które konstytuują istotę danego porozumienia. Mając na względzie treść art. 720§1 kc stwierdzić należy, iż prowizja od pożyczki nie jest świadczeniem głównym stron umowy pożyczki.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości (jak słusznie poniosła również sama pozwana) że zapisy umowy nakładające na pozwaną obowiązek zapłaty opłat dodatkowych w tym w szczególności opłaty przygotowawczej oraz prowizji nie zostały z pozwaną uzgodnione indywidulanie. Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 3 kc nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W piśmiennictwie wskazuje się, że postanowieniami indywidulanie uzgodnionymi będą tylko takie, które były w sposób rzeczywisty negocjowane lub włączone do umowy wskutek propozycji zgłoszonej przez konsumenta. Dla oceny umowy stron w kontekście nieważności postanowień umowy istotne jest również porównanie wartości świadczenia, które ze względu na wysokość ustalonej prowizji pożyczkodawca zamierzał uzyskać ze świadczeniem, jakie pozwana otrzymał w wyniku jej zawarcia.

Na gruncie niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż zapisy umowne przewidujące obowiązek zapłaty dodatkowych opłat przez pozwaną w wysokości 100 % udzielonej kwoty pożyczki nie były indywidualnie uzgodnione z pozwaną. Przedmiotowe opłaty zostały określone we wzorcu umowy, wydrukowanym uprzednio i przedłożonym stronie pozwanej w samochodzie, do podpisu. Żaden punkt umowy łączącej strony nie wyjaśnia, w jaki sposób została obliczona prowizja. Treść umowy wskazuje natomiast, że wysokość opłaty przygotowawczej, prowizji została ustalona w sposób automatyczny, nieznajdujący odniesienia do kwoty udzielonej pożyczki. Wskazać przy tym należy, iż stosownie do treści art. 385 ¹ § 4 kc ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidulanie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje. Zatem to na stronie powodowej spoczywał ciężar wykazania, że postanowienia nakładające na pozwaną obowiązek zapłaty prowizji zostały uzgodnione indywidualnie. Powód w niniejszej sprawie okoliczności tej nie udowodnił.

Kolejnym warunkiem uznania za abuzywne danego postanowienia umownego w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 kc jest kształtowanie przez sporne postanowienie umowne praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, przy czym na skutek tej sprzeczności musi dojść do rażącego naruszenia jego interesów. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, iż istotą dobrego obyczaju jest szeroko rozumiany szacunek do drugiego człowieka, sprzeczne z obyczajami będą więc takie działania, które zmierzają do niedoinformowania, dezinformacji, wykorzystania naiwności lub niewiedzy klienta. Natomiast termin „interesy konsumenta” należy rozumieć szeroko, nie tylko jako interes ekonomiczny, ale również przy uwzględnieniu aspektu zdrowia konsumenta i jego bliskich oraz dyskomfortu konsumenta, spowodowanego takimi czynnikami jak strata czasu, dezorganizacja życia, niewygoda, nierzetelne traktowanie, przykrości, naruszenie prywatności, doznanie zawodu, itd.

W ocenie Sądu nałożenie na pozwanego opłat – opłaty przygotowawczej w kwocie 150 zł oraz prowizji w kwocie 5 350 zł, które równe były kwocie udzielonej pożyczki jest rażącym naruszeniem dobrych obyczajów, rzetelności kupieckiej i uczciwości, przy czym godziły w interes finansowy pozwanej jako konsumenta.

W tym zakresie należy podkreślić, iż skutkiem uznania klauzuli za abuzywną nie może być jej częściowa bezskuteczność ani „ miarkowanie” abuzywności. Brak mocy wiążącej dotyczy całości klauzuli niedozwolonej, nie jest więc dopuszczalne uznanie, że jest ona skuteczna w zakresie w jakim nie naruszałaby kryterium określonego w art. 385 ¹ § 1 kc. W szczególności wniosek o częściowej bezskuteczności postanowień uznanych za abuzywne nie wypływa z art. 385 ¹ § 2 kc. Przepis ten przewiduje jedynie, że jeżeli postanowienia umowy zgodnie z §1 nie wiążą konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Prawidłowa wykładnia powołanego przepisu prowadzi do wyeliminowania całej klauzuli, a nie ograniczeniu zakresu jej obowiązywania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 lipca 2-18 r. V ACa 542/17 , wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 1 marca 2019 r., IX Ca 259/19).

W konsekwencji powyższych rozważań stwierdzić należy, iż umowa pożyczki wskazana w pozwie jako stosunek podstawowy wiążący strony jest ważna, natomiast te postanowienia umowy w zakresie opłat dodatkowych – opłaty przygotowawczej oraz bardzo wysokiej prowizji - jako nieważne nie są dla strony pozwanej wiążące, zaś strony związane są umową w pozostałym zakresie.

Pozwany nie był zatem zobowiązana do spłaty na rzecz wierzyciela kwoty 5 500 zł jako opłat dodatkowych – opłaty przygotowawczej i prowizji. W konsekwencji pozwany była zobowiązana do zwrotu kwoty jedynie udzielonej pożyczki w wysokości 5 500 zł oraz wskazanych w umowie odsetek.

Tymczasem powód wykazał przedłożonymi dowodami wpłat, iż pozwany dokonał spłaty pożyczki na łączną kwotę 8 476 zł.

Jednocześnie z uwagi na brak odpowiednich danych nie jest możliwe ustalenie przez Sąd wysokości odsetek należnych powodowi od kwoty udzielonej pozwanej pożyczki (5 500 zł). W tej sytuacji całą uiszczoną przez pozwaną dotychczas kwotę 8 476 zł należało zaliczyć na poczet spłaty kapitału pożyczki wynoszącego 5 500 zł. Pozwany zatem spłacił na rzecz powoda całą należność (a nawet więcej), do której był zobowiązany z tytułu udzielonej pożyczki.

Na marginesie należy wskazać, że nie można było również w przedmiotowej sprawie uznać, że pozwany nie przedstawiając swojego stanowiska w rzeczywistości uznał powództwo. Powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego, winien przejawiać staranność w wykazaniu zasadności powództwa. Brak merytorycznego zaprzeczenia jego twierdzeń przez pozwanwego nie zwalniał go od wykazania podstawowych okoliczności wskazujących na zasadność żądania. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 7.11.2007 r. (II CSK 293/07), ciężar udowodnienia faktu należy rozumieć nie tylko jako obarczenie jednej ze stron procesu obowiązkiem przekonania sądu dowodami o prawdziwości swoich twierdzeń, ale również konsekwencjami zaniechania realizacji tego obowiązku lub jego nieskuteczności.

Sąd jest zobligowany do uznania twierdzeń powoda przy bezczynności pozwanego jedynie w przypadku braku wątpliwości co do zasadności pozwu. W niniejszej sprawie natomiast powód nie przedłożył dowodów dostatecznie uzasadniających istnienie wierzytelności przeciwko pozwanej.

W konsekwencji Sąd powództwo oddalił w całości jako nieuzasadnione.