Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kętrzynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 czerwca 2024 roku

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Izabela Maruchacz
Protokolant:	Sekretarz sądowy Kinga Polak

po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2024 r. w Kętrzynie

sprawy z powództwa (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Wierzytelności z siedzibą w G.

przeciwko B. A. (1)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej B. A. (1) na rzecz powoda (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Wierzytelności z siedzibą w G. , kwotę 720,00 (siedemset dwadzieścia) złotych, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 października 2023 roku roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III.  zasądza od powoda (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Wierzytelności z siedzibą w G. na rzecz pozwanej B. A. (1) kwotę 266,12 złotych (dwieście sześćdziesiąt sześć złotych i dwanaście groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powód (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Wierzytelności z siedzibą w G. pozwem z dnia 10 stycznia 2024 roku wniósł o zasądzenie od pozwanej B. A. (2) kwoty 2 231 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu w (...) (25.10.2023 r) do dnia zapłaty. Na kwotą żądania pozwu składały się: kwota niespłaconego kapitału pożyczki - 1 543,67 zł, suma odsetek maksymalnych za opóźnienie naliczanych od dnia następującego po wymagalności poszczególnych rat do dnia przed sporządzeniem pozwu w (...) 304,46 zł. oraz suma opłat związanych z udzieleniem i obsługą pożyczki zgodnie z tabelą opłat – 382,72 zł.

Powód wskazał, że zobowiązanie stało się wymagalne w dniu 25 grudnia 2022 roku. Powód domagał się jednocześnie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że wierzytelność dochodzona powstała w wyniku zawarcia przez w przez pozwaną z (...) Finanse S.A z siedzibą w Pozwaniu (wierzycielem pierwotnym) w dniu 1 czerwca 2022 roku umowy pożyczki numer (...), na podstawie której pozwana otrzymała zgodnie z umową pożyczki kwotę 1 691 zł. z czego gotówką kwotę 1000 zł. zaś kwota 691 zł. była w formie zasilenia karty przedpłaconej. Jednocześnie pozwana zobowiązała się do zwrotu kwoty udzielonej pożyczki wraz z opłatą przygotowawczą 50 zł., prowizją w kwocie 376,25 zł. oraz opłatą za dostarczenie środków w kwocie 10 zł. w 35 tygodniowych ratach po 64,77 zł. każda.

Pozwana nie dokonywała spłat zgodnie z ustalonym harmonogramem wobec czego pierwotny wierzyciel dokonał wypowiedzenia umowy pożyczki pismem z dnia 18 listopada 2022 roku i roszczenie stało się wymagalne z dniem 25.12.2022 r.

Na mocy umowy cesji wierzytelności z dnia 7 grudnia 2022 roku wierzytelność przeszła na powoda.

(pozew – k. 3-5)

Pozwana reprezentowana przez radcę prawnego w odpowiedzi na pozew wniosła oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zgłosiła zarzut nieważności umowy pożyczki, braku legitymacji procesowej czynnej i biernej, braku wykazania roszczenia co do zasady i co do wysokości, bezzasadności powództwa, abuzywności kosztów wskazanych w pozwie, umowie pożyczki i umowach dodatkowych, lichwiarski charakter umowy pożyczki zawartej z pozwaną, naruszenie obowiązku informacyjnego, złożenie do akt sprawy nieuwierzytelnionych kserokopii nieposiadających waloru dokumentu, niedoręczenie pozwanej na trwałym nośniku umów oraz dokumentów podpisanych na tablecie, braku wypłaty pożyczki w kwocie wskazanej przez powoda w umowie pożyczki, nieprzedłożenie przez powoda pełnej dokumentacji pożyczkowej, odstąpienie przez pozwaną od umowy pożyczki oraz obowiązkowych umów dodatkowych.

W uzasadnieniu wskazała, że zgłosiła chęć zawarcia umowy pożyczki na kwotę 1000 zł. W odpowiedzi wierzyciel pierwotny zaproponował, że w celu zawarcia przedmiotowej umowy skontaktuje się z pozwaną pracownik terenowy, który ustali z nią miejsce i czas spotkania podczas którego dojdzie do zawarcia umowy oraz wypłaty kwoty 1000 zł. Następnie w dniu 1 czerwca 2022 roku w miejscu zamieszkania pozwanej po wcześniejszym umówieniu stawił się pracownik terenowy pożyczkodawcy. W czasie wizyty pozwanej została przekazana informacja, że w zamian za otrzymanie pożyczki w kwocie 1000 zł. pozwana będzie musiała dokonywać wpłat cotygodniowych rat w wysokości 64,77 zł. pozwana zawarła umowę pożyczki składając swoje podpisy na tablecie w miejscach wskazanych przez pracownika, Jednoczenie nie została poinformowana, że kwituje na tablecie również odbiór karty przedpłaconej zasilonej kwota 691 zł. Ponadto pozwana nie miała możliwości swobodnego zapoznania się z treścią wszystkich dokumentów jakie podpisywała. Pracownik terenowy nie poinformował przy tym pozwanej o kosztach pożyczki, o obowiązkowych składkach, ubezpieczeniach oraz o podpisaniu umowy pożyczki na kwotę wyższą, niż w rzeczywistości wynosiła pożyczka. Pozwana nie otrzymała również informacji, że dokumenty podpisane na tablecie można odnaleźć pod adresem www.teczkaklienta.pl

Pozwana podkreśliła również, że otrzymała jedynie kwotę 1000 zł. nie zaś jak zostało to wskazane w umowie, pozwie i uzasadnieniu kwotę 1691 zł.

(odpowiedź na pozew – k. 68-88)

Powód pismem przygotowawczym z dnia 20 marca 2024 roku podtrzymał swoje stanowisko oraz wniósł o przeprowadzenie dowodu z dokumentów, przy czym do pisma nie dołączył wszystkich z nich. Nie było bowiem wskazanego we wniosku regulaminu indywidualnych kart przedpłaconych wydanych przez mBank, historii spłat zadłużenia oraz wypowiedzenia umowy wraz z wezwaniem do zapłaty z dnia 18.11.2022 roku i zwrotnym potwierdzeniem odbioru (ten ostatni załącznik został jednakże dołączony do pozwu).

Podobnie podtrzymał w całości swoje stanowisko procesowe pismem z dnia 26 kwietnia 2024 roku

(pismo strony powodowej z załącznikami – k. 97-139 oraz k. 157 - 159)

Pozwana pismami procesowymi z dnia 16 kwietnia 2024 roku i 27 maja 2024 podtrzymała i uszczegółowiła swoje stanowisko w sprawie.

(pismo strony pozwanej – k. 141, k. 150 - 156).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 1 czerwca 2022 roku wierzyciel pierwotny oraz pozwana B. A. (1) zawarli umowę pożyczki pieniężnej nr (...).

Zgodnie z umową całkowita kwota pożyczki wyniosła 1 691 zł, natomiast całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorczynię wynosiła 2 266,27 zł. Umowa została zawarta na okres 35 tygodni z wysokością raty na poziomie 64,75 zł. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania wyniosła 143,82 %. Zgodnie z zapisami umowy, pożyczkobiorca w związku z udzieleniem pożyczki został zobowiązany do poniesienia następujących opłat: opłata przygotowawcza – 50 zł., prowizja za udzielenie pożyczki 376,25 zł, opłata za dostarczenie środków – 10 zł., opłata za usługę terenowej obsługi pożyczki – 35 zł. /dowód: umowa pożyczki – k. 28-34/

Kwota wypłacona w gotówce pozwanej w wykonaniu umowy wyniosła 1 000 zł. zaś kwota 691 zł. została przelana kartę przedpłaconą

/dowód: potwierdzenie wykonania transakcji płatniczej – k. 57, dyspozycja – k. 58/

Pozwana dokonała wpłat na łączną kwotę 280 zł. (pismo procesowe powoda k. 101). Pozwana nie miała fizycznego dostępu do dokumentacji związanej z pożyczki. Nie była również świadoma, że dokumenty te znajdują się na wskazanej stronie internetowej: www.teczkaklienta.pl. (...) nie otrzymała fizycznie karty przedpłaconej. Nigdy z niej nie korzystała. Pracownica terenowa śpieszyła się do kolejnego klienta. Zawarcie umowy i stosowe podpisy na tablecie odbywały się w pośpiechu. Raty pożyczki pozwana spłacała „klikając w link” przychodzący w smsie.

(zeznania pozwanej – k. 143-144).

W związku z zaprzestaniem spłat i zaleganiem w spłacie rat wymagalnych, wierzyciel pierwotny pismem z dnia 18 listopada 2022 roku wypowiedział umowę pożyczki. Wypowiedzenie zostało odebrane w dniu 24 listopada 2022 roku

/dowód: wypowiedzenie umowy – k.41, potwierdzenie odbioru – k. 43,44/.

Na mocy Ramowej Umowy zakupu Wierzytelności z dnia 31.03.2023 roku oraz aktu cesji wierzytelności z dnia 20.04.2023 roku wierzytelność przeszła z pierwotnego wierzyciela na powoda

/dowód: ramowa umowa przelewu wierzytelności – k. 11-20, umowa sekurytyzacji – k. 21 – 23, wykaz wierzytelności – l/ 24, pełnomocnictwa – k. 25-26, oświadczenie o przyjęciu zapłaty – k. 27/

W dniu 21 grudnia 2022 roku do pozwanej zostało nadane zawiadomienie o cesji i pismo informacyjne /dowód: k. 46 - 48/.

W dniu 9 lutego 2023 roku pozwana złożyła oświadczenie o odstąpieniu od m.in. umowy pożyczki pieniężnej nr (...), od umowy ubezpieczenia, oraz od członkostwa w Stowarzyszeniu Klub (...)

(oświadczenia – k. 78 – 83).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony, wskazanych powyżej, które nie budziły zastrzeżeń Sądu co do ich wiarygodności. Oparł je również na zeznaniach pozwanej, które były wiarygodne i korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

Powód domagał się zasądzenia od pozwanej kwoty łącznie 2 231 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25.10.2023 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Dochodzona pozwem należność wynikała z wiążącej strony umowy pożyczki pieniężnej z dnia 1 czerwca 2022 roku nr (...).

Nie ulega wątpliwości, że stronę pozwaną z pierwotnym wierzycielem łączyła umowa pożyczki, o której mowa w art. 720 k.c. Zgodnie z tym przepisem przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Głównymi świadczeniami stron w przypadku umowy pożyczki są: po stronie pożyczkodawcy udostępnienie określonych środków finansowych do korzystania na określony okres czasu, a ze strony pożyczkobiorcy, zwrot tych środków. Umowa pożyczki co do zasady może być zarówno umową odpłatną, jak i nieodpłatną. W przypadku zawarcia przez strony odpłatnej umowy pożyczki, wynagrodzenie pożyczkodawcy winno być wyraźnie określone w umowie, przy czym zwyczajowo formę wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału stanowią odsetki ewentualnie zapłata prowizji.

Z istotą pożyczki sprzeczne jest „przeniesienie” na rzecz pożyczkobiorcy sum pieniężnych, których w rzeczywistości nigdy on nie otrzymuje, a które automatycznie zostają zaliczone na poczet związanych z pożyczką kosztów i opłat lub umów dodatkowych. W wyniku tego pożyczkobiorca jest zobowiązany do spłaty znacznego zobowiązania, nie otrzymując przy tym na własność żadnych środków pieniężnych. Taką konstrukcję umowy pożyczki należy uznać za sprzeczną z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 353 ¹ k.c., zgodnie z którą strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

W ocenie Sądu, w łączącej strony umowie, zostały zawarte przez powodową spółkę klauzule abuzywne.

Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Stosownie do treści art. 385 ¹ § 2 kc jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. § 3 cytowanego przepisu stanowi natomiast, iż nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, iż pozwana miała przymiot konsumenta. Odnosząc się do pojęcia „główne świadczenia stron” wskazać należy, iż pojęcie to należy rozumieć wąsko i odnieść do essentialia negotii umowy, a więc takich jej elementów konstrukcyjnych, bez których uzgodnienia nie doszłoby do zawarcia umowy pożyczki. Chodzi więc o klauzule regulujące świadczenia typowe dla danego stosunku prawnego, stanowiące te jego elementy, które konstytuują istotę danego porozumienia. Mając na względzie treść art. 720§1 kc stwierdzić należy, iż prowizja od pożyczki nie jest świadczeniem głównym stron umowy pożyczki.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że zapisy umowy w zakresie zasilenia karty przedpłaconej oraz nakładające na pozwaną obowiązek zapłaty opłat dodatkowych, oraz przynależności do Klubu (...) nie zostały z pozwaną uzgodnione indywidulanie. Pozwanej zależało na otrzymaniu pożyczki w gotówce w kwocie 1000 zł. Reszta zapisów umowy była jednostronnie podyktowana pozwanej orze wierzyciela pierwotnego. Pozwana nawet nie miała świadomości tego, że zgodnie z zapisami umowy miała otrzymać jakąkolwiek kartę przedpłaconą zasiloną kwotą 691 zł. Nigdy też nie wykorzystała tychże środków.

Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 3 kc nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W piśmiennictwie wskazuje się, że postanowieniami indywidulanie uzgodnionymi będą tylko takie, które były w sposób rzeczywisty negocjowane lub włączone do umowy wskutek propozycji zgłoszonej przez konsumenta. Dla oceny umowy stron w kontekście nieważności postanowień umowy istotne jest również porównanie wartości świadczenia, które ze względu na wysokość ustalonej prowizji pożyczkodawca zamierzał uzyskać ze świadczeniem, jakie pozwana otrzymała w wyniku jej zawarcia.

Na gruncie niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż zapisy umowne przewidujące wydanie karty przedpłaconej o którą nie wnioskowała sama pozwana, nie były indywidualnie uzgodnione z pozwaną. Ponadto żaden punkt umowy łączącej strony nie wyjaśnia, w jaki sposób zostało obliczona prowizja czy też oplata przygotowawcza. Treść umowy wskazuje natomiast, że prowizji została ustalona w sposób automatyczny, nieznajdujący odniesienia do kwoty udzielonej pożyczki. Wskazać przy tym należy, iż stosownie do treści art. 385 ¹ § 4 kc ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidulanie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje. Zatem to na stronie powodowej spoczywał ciężar wykazania, że postanowienia dotyczące wydania karty przed[łaconej, oraz nakładające na pozwaną obowiązek zapłaty prowizji i dodatkowych opłat zostały z nią uzgodnione indywidualnie. Powód w niniejszej sprawie okoliczności tej nie udowodnił.

W tym zakresie należy podkreślić, iż skutkiem uznania klauzuli za abuzywną nie może być jej częściowa bezskuteczność ani „ miarkowanie” abuzywności. Brak mocy wiążącej dotyczy całości klauzuli niedozwolonej, nie jest więc dopuszczalne uznanie, że jest ona skuteczna w zakresie w jakim nie naruszałaby kryterium określonego w art. 385 ¹ § 1 kc. W szczególności wniosek o częściowej bezskuteczności postanowień uznanych za abuzywne nie wypływa z art. 385 ¹ § 2 kc. Przepis ten przewiduje jedynie, że jeżeli postanowienia umowy zgodnie z §1 nie wiążą konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Prawidłowa wykładnia powołanego przepisu prowadzi do wyeliminowania całej klauzuli, a nie ograniczeniu zakresu jej obowiązywania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 lipca 2-18 r. V ACa 542/17, wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 1 marca 2019 r., IX Ca 259/19).

Sąd nie podzielił przy tym zarzutu pozwanej jakoby powód nie wykazał legitymacji czynnej przez to, iż nie wykazał, iż umowa cesji objęta była konkretna wierzytelność przysługująca wobec pozwanej. W ocenie Sądu, dokumenty przedłożone przez stronę powodową na tę okoliczność, w dostateczny sposób wykazywały zarówno fakt nabycia wierzytelności, jak też dostatecznie ją konkretyzowały, jeżeli chodzi o osobę dłużnika.

Tym samym stwierdzić należy, iż umowa pożyczki wskazana w pozwie jako stosunek podstawowy wiążący strony jest ważna w zakresie przekazanej pozwanej kwoty w gotówce, natomiast postanowienia umowy w zakresie zasilenia karty przedpłaconej, opłat dodatkowych jako nieważne nie są dla strony pozwanej wiążące. W konsekwencji pozwana był zobowiązana jedynie do zwrotu kwoty udzielonej pożyczki w wysokości 1 000 zł.

Z uzasadnienia stanowiska powoda wynikało, że pozwana na poczet udzielonej pożyczki wpłaciła kwotę 280 zł. Jednocześnie z uwagi na brak odpowiednich danych nie jest możliwe ustalenie przez Sąd wysokości odsetek należnych powodowi od kwoty udzielonej pozwanej pożyczki w kwocie 1000 zł. W tej sytuacji całą uiszczoną przez pozwaną dotychczas kwotę 280 zł należało zaliczyć na poczet spłaty kapitału pożyczki wynoszącego 1000 zł. Powodowi należy się zatem kwota 720 zł jako pozostała do zapłaty przez pozwanej kwota z tytułu udzielonej pożyczki.

W konsekwencji powyższego, Sąd uwzględnił powództwo w części zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 720 zł z umownymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25.10.2023 r. do dnia zapłaty (punkt I wyroku), zaś w pozostałej części powództwo jako nieuzasadnione Sąd oddalił (punkt II wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł stosownie do treści art. 100 kpc stosunkowo je rozdzielając (punkt III wyroku). Pozwany wygrał proces w 32 %. Poniesione przez niego koszty procesu wyniosły 1 117 zł. Zatem należna mu była kwota 357,44 zł. Pozwana wygrała proces w 68 %. Koszty procesu poniesione przez nią wyniosły 917 zł. Zatem kwota należna jej od pozwanego wynosiła 623,56 zł. Różnica tychże kosztów na korzyść pozwanej wyniosła zatem 266,12 zł.